PLES ANASTENARIJA JE PREŽITAK TRAČKOG PLESA MANDILATOS: MIT ILI REALNOST?
Кључне речи:
Trakija, venčanje, maramica, ples mandilatos, selo Kosti, anastenarijska grupa, anastenarijsko obožavanje, ikone, amanetiСажетак
Ovo istraživanje pokušava da naglasi značaj konteksta u „čitanju“ prisustva maramice u izvedbama tračkih plesova. Podaci su prikupljeni u dugom istraživanju i terenskom radu u oblastima Trakije i u Agia Eleni (Sveta Jelena) u Seru, gde se nalazi moderni centar anastenarijskog obožavanja. Prikupljanje podataka je bazirano na etnografskom metodu, to jest, zasnovano je na primarnim i sekundarnim izvorima. Analiza podataka je pokazala da je sugerisani simbolizam u čitanju prisustva maramice u različitim izvođačkim kontekstima u plesnim izvedbama Trakije u funkciji opovrgavanja uticaja teorije o iskustvima kao i komparativne verzije koja proizlazi iz upućivanja na jedan jedini element igre.
Референце
Abercrombie N., Hill S., Turner S. B. 1992, Λεξικό Κοινωνιολογίας [Dictionary of Sociology], for the Greek language: Pataki publishers, 2nd print, Athens.
Adshead, Janet – Layson, June (edit.) 1986, Dance History. A Methodology for Study, Dance Books, London.
Agar, Michael H. 1980, The professional Stanger: An Informal Introduction to Ethnography. Orlando Florida and London, Academic Press.
Αικατερινίδης Γ. [Ekaterinidis G.] 1993, «Αναστενάρια: Μύθος και Πραγµατικότητα»., [“Anastenaria: Myth and Reality”], Serraika Chronika 11: 179-206.
Αποστολίδης Κ. [Apostolidis, K.] 1959, Η της Φιλιππουπόλεως Ιστορία [The history of Filippoupoli], edition of the Eastern Rumelia Greeks Union, Athens.
Βαρβούνης Μ. [Varvounis M.] 2000, Συµβολή στη Μεθοδολογία της επιτόπιας Λαογραφικής Έρευνας, [Contribution to the methodology of onsite folklore research], Athens.
Βαρθολοµαίου Β. [Vartholomeou, V.] 1987-1989, «βιβλιοκρισίες», Λαογραφία “[book reviews”, Folklore], vol. ΛΕ’, p. 414-416.
Βασιλείου Θ., Σταµατάκης Ν. [Vassiliou, Th., Stamatakis, N.] 2002, «Λεξικό επιστηµών του ανθρώπου», [Dictionary of humanities], Gutenberg, Athens.
Βακαλόπουλος Κ. [Vakalopoulos K.] 1995, Ο Ελληνισµός της Βόρειας Θράκης και του Θρακικού Εύξεινου Πόντου, [Hellenism of Northern Thrace and Thrace Euxine Pontus], Thessaloniki.
Βαφείδης Ν. [Vafiadis, N.] 1955, «Εκκλησιαστικαί Επαρχίαι της Θράκης», [Parishes of Thrace], Thrace Archive vol. K’, Athens, p. 81-120.
Βλαστός Μ. [Vlastos, M.] 1953, «Πιθανή επιστηµονική ερµηνεία των φαινοµένων της πυροβασίας-ακαΐας», [Possible scientific interpretation of the phenomena of fire-walking – non-burning], Thrace Archive, vol. 18: 321-331.
Bucland, J. Thresa (edit.) 1999, Dance in the Field. Theory, Methods and Issue in Dance Ethnography, Mac-millan Press, Great Britain.
Γιούλτσης Β. [Gioultsis V.] 1996, Κοινωνιολογία της Θρησκείας [Sociology of Religion], Thessaloniki
Γκέφου Μαδιανού, ∆ήµητρα [Ghefou-Madianou, Dimitra] 1999, Πολιτισµός και εθνογραφία. Από τον Εθνογραφικό Ρεαλισµό στην Πολιτισµική Κριτική, [Culture and ethnography. From ethnographic realism to cultural criticism], Ellinika Grammata editions, Athens.
Γκίκας Σ. [Gkikas, S.] 2002, Νέο Φιλοσοφικό Λεξικό, [New dictionary of philosophy], Savvalas publishers, Athens.
Γκογκίδης ∆. [Gkogkidis, D.] 1993, Η προφορά τα ήθη και τα έθιµα της Ανατολικής Ρωµυλίας, [The pronounciation, the folkways of Eastern Rumelia], self-published, Koufalia Thessalonikis.
∆ανιηλίδης ∆. [Daniilidis, D.]
, «Ο Βασιλικός Β.Α. Θράκης», ∆ηµοσιεύµατα Εταιρείας Θρακικών Μελετών [“Vassilikos of NE Thrace”, Publications of the Thrace Studies Society], Athens, n. 48, p. 2- 6.
∆ιονυσόπουλος Ν. [Dionysopoulos, N.]
, Τραγούδια και Χοροί της Θράκης, [Songs and dances of Thrace], Crete University Press and και Democritus University of Thrace, Athens.
∆ρανδράκης Λ. [Drandrakis, L.]
, Ο αυτοσχεδιασµός στον ελληνικό χορό. [Improvisation in Greek dance] Athens. Erixon S.
, «Urgent – Ethnological tasks», Ethnologia Europaea 1, p. 163- 169. Firth R.
, Tikopia Ritual and Belief , George Allen and Unwin, Ltd, London. Fox Robin.
, Encounter with Anthropology, Harmondsworth, Penguin. Harrison Jane
, Ιερές τελετές και αρχαία τέχνη, [English title: Ancient art and ritual], Ethnology – Anthropology, Iamvlichos editions, translation into Greek: Siafarikas Th., Athens. Heider, Karl G.
, Ethnographic Film, Austin, Texas and London: University of Texas Press. Herzfeld, Michael
, Anthropology Through the Looking Glass: Critical Ethnography in the Margins of Europe. Cambridge University press.
, Ανθρωπολογία µέσα από τον Καθρέπτη: Κριτική Εθνογραφία της Ελλάδος και της Ευρώπης, translation for the Greek language: Rania Asprinaki, Alexandria publishers, Athens.
Ζαχαρίου-Μαµαλίγκα Ελ. [Zahariou-Mamaligka, El.]
, Οι ψαράδες της Σύµης, Οικονοµική–κοινωνική-πολιτιστική όψη, [The fishermen of Symi; Economic-social-cultural view], Rhodes.
Θεόφιλος (Επίσκοπος Καµπανίας), [Theophilos (Bishop of Campania)]
, Ταµείον της Ορθοδοξίας, [Fund of Orthodoxy], chapter: NE’, Venice.
Καβακόπουλος Π. [Kavakopoulos P.]
, Τραγούδια της Βοειοδυτικής Θράκης, [Songs of NorthWestern Thrace], Institute for Balkan Studies, Thessaloniki.
, Καθιστικά της Σωζόπολης Χορευτικά της Θράκης [Traditional Kathistika (sitting) songs of Sozopolis - Dance songs of Thrace], Institute for Balkan Studies, Thessaloniki.
Κακούρη Κ. [Kakouri, K.]
, ∆ιονυσιακά [Dionysian mysteries], Athens.
Καλλέργη ∆ιδώ [Kallergi, Dido]
, Τα Αρχαία Μυστήρια, [Ancient mysteries], Ideotheatron, Athens.
Κυριακίδου-Νέστορος Άλκη [Kyriakidou-Nestoros Alki]
, Λαογραφικά Μελετήµατα 1, [Folklore Studies 1], Nea Synora Livani publishers, 2nd edition, Athens.
, Λαογραφία και ανθρωπιστικές σπουδές [Folklore and humanities], Thessaloniki.
, Λαογραφικά Μελετήµατα 2 [Folklore Studies 2], Poreia publishers, Athens.
Κωνσταντινίδης Κ. [Konstantinidis, K.]
, «Ψυχολογικές και ψυχοπαθολογικές παρατηρήσεις εις την πυροβασίαν των Αναστενάρηδων και η πιθανή εξήγηση του φαινοµένου της ακαΐας», [Psychological and psychopathological observations on anastenaria fire-walking and the possible explanation of the phenomenon of non-burning], Thrace Archive, vol. 18: 167-173.
Λαγόπουλος Αλ. [Lagopoulos, Al.]
, «Ανθρωπολογία του χώρου: «Ζώσιµο» και «σταύρωµα» του χωριού στην Ελλάδα», Ελληνικός Παραδοσιακός Πολιτισµός: Λαογραφία και Ιστορία. Πρακτικά, [Anthropology of space: “Zosimo” and “crossing" of the village in Greece”, Greek Traditional Culture. Folklore and History].
Proceedings, Thessaloniki, p. 83-92. Λαµπίρη-∆ηµάκη, Ιωάννα [Lambiri-Dimaki, Ioanna]
, Η κοινωνιολογία καi η µεθοδολογία της, [Sociology and its methodology], Sakkoulas publishers, Komotini.
Λάντζος Βασ. [Lantzos Vas.]
, Παραδοσιακοί χοροί και τραγούδια της Ανατολικής Ρωµυλίας [Traditional dances and songs of Eastern Rumelia (Northern Thrace), CD booklet, International Organization of Folk Art, Athens.
Λεκατσάς Π. [Lekatsas, P.]
, Η καταγωγή των θεσµών, των εθίµων και δοξασιών. [The origin of institutions, customs and beliefs], Athens.
Leroi-Gourhan Andrι
, Το έργο και η οµιλία του ανθρώπου, [Gesture and Speech], vol. B’, National Bank of Greece CulturalFoundation (MIET), Athens.
Λουκάτος ∆. [Loukatos D.]
, «Ο χορός στη Λαογραφία µας», [Dance in our Folklore], Nea Hestia, vol. 67, Athens 1960, p. 45-50. 45-50.
Λουκόπουλος ∆.-Πετρόπουλος ∆. [Loukopoulos, D. – Petropoulos, D.]
, Η λαϊκή λατρεία των Φαράσσων, [The popular worship of Farassa], Center for Asia Minor Studies, Athens.
Λουτζάκη Ρ. [Loutzaki, P.]
, Ο γάµος ως χορευτικό δρώµενο. [The wedding as a dance event]. Η περίπτωση των προσφύγων της ανατολικής Ρωµυλίας στο Μικρό Μοναστήρι Μακεδονίας, [The case of Eastern Rumelia refugees in the village of Mikro Monastiri Makedonias] Peloponnesian Folklore Foundation editions, Nafplion.
Λυδάκη, Άννα [Lydaki, Anna]
, Ποιοτικές µέθοδοι της κοινωνικής έρευνας, [Quality methods of social research], Kastaniotis publishers, Athens.
Μαγκριώτης Ι. [Magkriotis I.]
, «Πολιτιστικαί Σηµειώσεις Νοµού 40 Εκκλησιών», [Cultural notes of 40 Ekklissies prefecture], Thrace Archive. 34: 227-268.
Μαργιωρής Ν. [Margioris, N.]
, Ξυπόλητοι χορεύουν στη φωτιά, [They dance barefoot on fire], Athens.
Μέγας Γ. [Megas G.]
, «Αναστενάρια και Έθιµα της Τυρινής ∆ευτέρας», [Anastenaria and Customs of Monday before Lent], Laografia 19: 472-534.
, «Η έννοια και ο χαρακτήρ των Αναστεναρίων» [The meaning and nature of Anastenaria], Nea Hestia, vol. 95: 85-94.
, Ελληνικές Γιορτές και Έθιµα της Λαϊκής Λατρείας [Greek celebrations and customs of popular worship], Odysseas ed., Athens.
Μιχαήλ ∆έδε Μ. [Michail Dede M.]
, «Το Αναστενάρι, Ψυχολογική-Κοινωνιολογική Θεώρηση» [Anastenaria: Psychological-social approach], Thrakika 46: 23-145.
, «Το αναστενάρι: Η δροσιά της φωτιάς», [Anastenaria: The coolness of fire], Thrakika, 2nd series, vol. 6: 41-144.
Μουτζάλη Α. [Moutzali, A.]
, «Ο χορός ως κοινωνική πράξη στην καθηµερινή ζωή των Βυζαντινών», [Dance as a social practice in everyday life of the Byzantines], Αρχαιολογία & Τέχνες, [Archaeology and arts journal], Athens, issue. 91, p. 20-28.
Μπαλλής Θ., Beaumanoir Α., Ξενάκης Χ. [Ballis, Th., Beaumanoir Α., Ksenakis Ch.]
, «Αναστενάρια: Νευροφυσιολογικές παρατηρήσεις», [Anastenaria: Neurophysiological observations], Iatriki Epitheorisi Enoplon Dynameon, [Hellenic. Armed Forces Medical Review]. vol. 13, issue 2: 245-250.
Μπουντούρης Α. [Boudouris, A.]
, «Τα αναστενάρια», [Anastenaria], Makedonia newspaper, June the 15th 1950, Thessaloniki, p. 7.
Μωϋσιάδης Π. [Moysiadis, P.]
, Ελληνικοί χοροί της Θράκης, [Greek traditional dances of Thrace], Dioskouri editions, Thessaloniki.
Παπαχριστοδούλου Πολ. [Papachristodoulou, Pol.]
, «Τα αναστενάρια», [The anastenaria], Thrace Archive, vol. 15: 263-328.
, «Τα αναστενάρια από νέα στοιχεία», [The anastenaria through new data], Thrace Archive, vol. 18:131-178.
, «Τ’ Aναστενάρια του 1954», [The Anastenaria of 1954]. Thrace Archive 19: 305-315.
, «Τα αναστενάρια» [The anastenaria], Thrace Archive, 20. 357- 382.
Πετρόπουλος ∆. [Petropoulos, D.]
, «Τα αναστενάρια» [The anastenaria], Thrace Archive, Athens, vol. 5: 136-142.
-42, «Λαογραφικά Σκοπέλου-Πέτρας (Ανατολικής Θράκης)», [Folklore of Skopelos-Petra (of Eastern Thrace)], Thrace Archive 8 135- 192.
Πετρόπουλος ∆., & Καρακάσης Στ. [Petropoulos, D. & Karakasis, St.]
, «Λαογραφική αποστολή εις την περιφέρειαν Έβρου», [Folklore mission in Evros region], Επετηρίς Λαογραφικού Αρχείου 13-14 [Folklore Archive Annual Book] Academy of Athens, Athens, p. 350-371.
Πολίτης Αλέξης [Politis, Alexis]
, Ροµαντικά Χρόνια. Ιδεολογίες και Νοοτροπίες στην Ελλάδα του 1830-1880 [Romanticism years. Ideologies and zeitgeist in Greece of 1830-1880], 3rd edition, Eteria Meletis Neou Ellinismou editions, Athens.
Πραντσίδης Ι. [Prantsidis, I.]
, Ο χορός στην ελληνική παράδοση και η διδασκαλία του, [Dance in Greek tradition and its teaching], Ekdotiki Eginiou, Eginio.
Ρωµαίος Κ. Α. [Romeos K.A.]
-45, «Λαϊκές λατρείες της Θράκης» [Popular worships of Thrace], Thrace Archive 11: 1-131.
Ρωµαίος Κ. [Romeos Κ.]
, «Αναστενάρια: Η µουσική, το «εγκάλεσµα», ο χορός», [Anastenaria: The music, the “egkalesma”, the dance], Thrace Archive, vol. 19: 316-326.
-75, Λαβύρινθος, περιοδικό σύγγραµµα λαογραφίας, [Labyrinth, journal on folklore], vol.
Sklar, Deidre
, «On dance ethnography», CORD, Dance Research Journal 23/1: 6-10.
Στράτου ∆. [Stratou, D.]
, Ελληνικοί παραδοσιακοί χοροί, [Greek traditional dances], Organismos Ekdoseon Didaktikon Vivlion (OEDB), Athens.
Turner V.
, The Forest of Symbols, Aspects of Ndempu Ritual, Cornell University Press, Ithaca – London.
Thomas, Jerry – Nelson, Jack
, Μέδοδοι έρευνας στη Φυσική δραστηριότητα, [Research Methods In Physical Activity], vol. Ι-ΙΙ, Greek edition red. K.Karterouliotis, Paschalidis publishers, Athens.
Thompson P. Edward
, Φωνές από το παρελθόν: Προφορική ιστορία, [The Voice of the Past: Oral History], translation into Greek: Nikos Potamianos, Plethron editions, Athens.
Van Gennep Armold,
, The Rites of Passage, transl. M. B. Vizedom and G. L. Caffee, Routledge & Kegan Paul, London.
Voltaire,
,Philosophical Dictionary, Works, New York, vol. 3, entry “God”.
Φίλιας Β. [Filias V.]
, Κοινωνιολογία του Πολιτισµού, [Sociology of Culture], vol 1, Papazissi publishers, Athens.
Φιλιππίδη Ε. [Filippidi, E.]
, «Το µαντήλι στον εθιµικό βίο της Θράκης», [The kerchief in the customary life of Thrace], Third Folklore Symposium on Northern Greece Proceedings, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki, p. 667-673.
Χατζηγεωργίου Π. [Hatzigeorgiou, P.]
, «Η Αγαθούπολης της Βορειοανατολικής Θράκης», [Agathoupolis of NorthEastern Thrace], Thrace Archive, vol. KΘ’, Athens, p. 336-394.
Χουρµουζιάδης Α. [Hourmouziadis, A.]
, Περί αναστεναρίων και άλλων τινών παραδόξων εθίµων και προλήψεων [About anastenaria and other peculiar customs and superstitions], Constantinople.
Χρυσανθοπούλου Β. [Chrysanthopoulou, V.]
, «Εορταστικές τελετουργίες, συµβολισµός και ταυτότητα στις κοινότητες της ελληνικής ∆ιασποράς», Ανθρωπολογία και συµβολισµός στην Ελλάδα, [“Celebration rituals, symbolism and identity in the communities of Greek Diaspora”, Anthropology and symbolism in Greece], Greek Society for Ethnology, Athens: 323-352.
Ψάλτης Ελ. [Psaltis, El.]
, «Ο Θρακιώτικος Γάµος», [The wedding in Thrace], Second Folklore Symposium on Northern Greece Proceedings, Institute for Balkan Studies, Thessaloniki, p. 521-527.
