PONOVNO UTVRĐIVANJE RITUALNE IZVEDBE: ULOGA GRČKIH MUZIČARA U DERVIŠKIM CEREMONIJALIMA U OTOMANSKOM PERIODU

Сажетак

Ovaj članak istražuje interakciju između grčkih muzičara i turskih vrtećih derviša u periodu poznog Osmanskog carstva (XVIII-XIX vek). Red mevlevija je posebno bio sklon da upošljava muzičare različitog etničkog porekla da prate izvođenje sema, gde vrteći derviši dostižu stanje transa. Ovi događaji su se odvijali petkom ili o drugim muslimanskim praznicima i bili su dostupni za javnost, uključujući žene i decu. Ovaj red, koji je u XIII veku osnovao Mevlana Dželaludin Rumi je bio tolerantniji prema drugim religijama kao i prema upotrebi muzike i plesa u religijskim ceremonijama. Čini se da su mevlevijski derviši podsticali blisku saradnju sa grčkim muzičarima, zbog toga što su Grci dobro vladali notnim sistemom, dok se otomanska muzika generacijama prenosila i savladavala po sluhu. Jedan Grk iz XVIII veka, Petros sa Peloponeza (jug Grčke), posebno je zabeležen u derviškim dokumentima i spomenicima kao „muzički maestro” i hirsiz (lopov), simboličko ime koje označava ženu ili muškarca koji imaju sposobnost da zlo liše moći. Prema modernim izvorima, Petros je saradnjom sa dervišima, uspeo da sačuva reputaciju turskih muzičara u Istanbulu od njihovih persijskih kolega. Na njegovoj sahrani, grupa derviša je pratila procesiju i plesala za njega na njegovom grobu, gde su konačno položili svoj sveti instrument (frula nej). Njegovo je ime naposletku upisano u njihovu zlatnu knjigu i ugravirano na grobu derviške kuće (tekije), što je privilegija koju je imalo malo odabranih ljudi. Ovaj članak će pokušati da pristupi studijama ovog slučaja iz perspektive teorije performansa, prema novim teorijskim modelima.